Coronavirüs nedir, halk yeterince bilgi sahibi mi?

2019 yılının Aralık ayında, Çin’in Wuhan kentinde birdenbire sebebi açıklanamayan zatürre olguları ortaya çıkmaya başladı. Yapılan araştırmalar, bu zatürre vakalarının daha önceden tanımlanmamış yeni bir tip coronavirüs olduğunu ortaya çıkardı. Coronavirüs aslında, hayvanlarda bolca rastlanan bir virüstür. Son zamanlarda hastalığa neden olan virüsün kaynağının ise Wuhan'da bulunan Huanan deniz ürünleri pazarı olduğu düşünülmektedir. Önce hayvandan insana bulaşan virüsün insandan insana da yayılabildiği zamanla anlaşılmıştır. Çok kısa bir süre içinde hemen hemen bütün ülkelere yayılan bu virüs tüm dünyada büyük bir korkuya sebep olmuş durumda. Ülkeler kendi tedbirlerini alıyor fakat bu tedbirler virüsün bulaşmasına engel olamadığı için insanlar kişisel önlemlerini de sıkı tutmaya çalışıyor. 

Bir çok ülkede sokağa çıkma yasağı gelmiş olmasına rağmen Türkiye'de henüz bu tarz bir uygulama hayata geçirilmedi. Halkın büyük bir çoğunluğu yetkililerin evde kalın uyarılarına uymakta fakat çalışmak zorunda olan insanlar her gün korku ile dışarıyla temas halinde. Bugün bir esnaf lokantası işleten Fatma Sever'e düşüncelerini sorduk. Bakalım o güncel durumlar hakkında ne düşünüyor...

• Koronavirüs sizi nasıl etkiledi?

 Çalışma hayatımızdan bahsedecek olursam işlerimizde gözle görülür şekilde bir düşüş söz konusu. Sadece evlere paket servis yapıyoruz. Böyle giderse de yakın zamanda kapatmayı düşünüyoruz. Psikolojik olarakta hepimiz kötü durumdayız. Akşam eve gittiğimde çocuklarıma sarılamıyorum, öpemiyorum. Onların sağlığı için böyle olması gerekiyor. 

• Kendi önlemleriniz neler?  

 Maske ve eldivenlerimizi kullanıyoruz. Dezenfektan ve kolonyalar aldık. İşyerimizi her gün olduğu gibi temizlemeye devam ediyoruz. Zaten sosyal mesafemizi hep koruyoruz. Çalışanlardan bazılarını işten çıkartmak zorunda kaldığımız için zaten yemeği yapan usta ve paket servisi yapan 2 arkadaşla birlikte toplamda 4 kişiyiz. Birbirimize yaklaşmıyor ve temas etmiyoruz. Akşamları da eve gittiğimde kimseyi öpmeden, sarılmadan bütün kıyafetlerimi değiştirip yıkıyorum.

• Gelişmelerden nasıl haberdar oluyorsunuz?

Genellikle sosyal medyadan takip ediyorum. Twitter gündemine bakıyorum. Bir de akşamları haberleri izliyorum.

• Medyadan aldığımız bilgileri yeterli buluyor musunuz?

İlk önlemler için yeterli olduğunu düşünüyorum. Çünkü iletişim çağındayız. Dünyanın her yerindeki araştırmaların, çalışmaların bir şekilde bize ulaştığını düşünüyorum.

• Gelişmelere hakim olmayan, bu salgından sadece televizyon kanalları sayesinde haberdar olan insanlar var. Sizce televizyonlardaki bilgilendirme yeterli mi?

 Virüs ilk yayılmaya başladığında yetersiz buluyordum. Çünkü veriler gece geç saatlerde ilk önce Twitter'da yayınlanıyordu. O saatlerde uyuyan bir sürü insan vardır. Şuan ise akşam haberlerinde tüm verilere ve gelişmelere ulaşabiliyoruz. 

• Virüsün hangi bölgelerde olduğunu bilmek doğru mu?

Başlarda öğrenildiğinde insanların virüsün az olduğu yerlere gideceğini düşünüyordum bu yüzden doğru bulmuyordum oralara da yayılma ihtimali yükselir diye.  Zaten şehirlerarası yolculuklar da iptal olduğu için şuan için bilmenin doğru olduğunu düşünüyorum. Artık insanlar dışarı çıkmaya daha çok korkuyor.

• Televizyonlarda daha çeşitli bilgilendirme reklamları olması gerektiğini düşünüyor musunuz?

Evet, reklam çeşitliliği çoğaltılmalı. 14 kural reklamları çok sık ama söylediğim gibi çeşitlilik önemli. İnsanlara nasıl bulaştığını gösteren animasyonlar veya belgeseller olabilir.

• Ünlülerin koronavirüs bilgilendirme reklamlarında oynamaları, farkındalık için #evdekal #hayatevesığar kampanyalarına halkın işin ciddiyetinin farkına varmasını sağladığını düşünüyor musunuz?

Evet, düşünüyorum. Halkın her kesiminden insanın bu virüse yakalanma ihtimalinin olduğunun farkındalar ve bunu bize yansıtmaya çalışıyorlar. Fakat şöyle de bir şey var ki o insanlar çalışmadan aylarca evde kalabilecek maddi güce sahipler ama biz çalışmak zorunda olduğumuz için evde kalamıyoruz. 

31 İLDE SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI

    Coronavirüs önlemleri kapsımda ilk  olarak 65 yaş üstü ve 20 yaş altındaki vatandaşlara sokağa çıkma yasağı getirildikten sonra şimdi de 31 ilde 2 gün süreyle sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

  

    İçişleri Bakanlığı 10 Nisan akşamı 22.00 sularında yaptığı duyuruda 12 Nisan 24.00'a kadar 30 büyükşehir ve Zonguldak'ta 6235 sayılı genelgede yazılı olan istisnalar haricinde sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini bildirdi. 

İşte o şehirler; 

Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van, Zonguldak. 

     Bu şehirlerde yaşayıp sokağa çıkma yasağını ihlal edenlere adli ve idari işlem uygulanacak.

    Geç saatte duyurulan sokağa çıkma yasağının ardından marketlerin önündeki yığılma sonrasında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu "Bu saatte sokakta Türkiye'de açık olan yerler çok az olduğu için çok doğal olarak milletimizin telaşı var. Ben bunu normal karşılıyorum ama bu telaşa da gerek yok. Çünkü yarın fırınlar açık. Kendi araçlarıyla ekmek dağıtabilecekler, genelgemizde bu açık. Su açık. Sadece marketler açık değil. Türkiye, çok uzun zamandan beri bizim 'Evde Kal' çağrılarımıza uymaktadır. Zaten evde gerekli tedarikler söz konusudur." açıklamasını yaptı. 

    Halk yasağın uzayıp uzamayacağı konusunda merak içindeyken yasağın pazar gecesi sona ereceğini bildiren Soylu açıklamasına şunları da ekledi; "Pazar gününden itibaren bu devam edecek diye bir telaş söz konusu olmasın. Pazar günü akşam 24.00  itibariyle bitecektir.Vatandaşlarımızı bir bulaştan kurtarmak için bu adım atılmıştır. Tam tersine, bir bulaşa kapılmak için marketlerde, fırınlarda oluşturulan kalabalığa gerek olmadığını, herkesin sakin olması gerektiğini bir kez daha ifade etmek istiyorum. Bu yoğunluklar da açık olan çok az iş yerleri önündeki yoğunluklardır. Zannediyorum yarım saat içinde ortadan kalkar."

Sokağa çıkma yasağından kimler muaf?

a) Bu genelgenin (2) numaralı başlığında yer alan "Açık Olacak İşyeri, İşletme ve Kurumlarda" yönetici, görevli veya çalışanları

b)TBMM çalışanları,

c)Kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar,

d)Acil çağrı merkezi çalışanları, 

e)Birinci derece yakınlarının cenaze ve defin işlemlerini gerçekleştirecek ve katılacak olanlar,

f)Elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon vb. kesintiye uğramaması gereken tedariknsistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar,

g)Ürün ve/veya malzemelerin naklinde lojistiğinde yurt içi ve dışı taşımacılık kapsamında görevli olanlar,

h)Gazete, radyo ve televizyon kuruluşlarında görevli olanlar,

i)Yaşlı bakımevi, huzurevi, rehabilitasyon merkezleri, çocuk evleri vb. sosyal koruma/bakım merkezleri çalışanları,

j)PTT, kargo ve su dağıtım şirketi çalışanları,

k)Demirçelik ve cam sektörü vb. sektörlerde faaliyet yürüten işyerlerinin, fırın, soğuk hava depoları gibi çalışması zorunlu bulunun yerlerin,

l)Bozulma riski bulunan tarım ve hayvancılık ürünlerinin hasatında çalışacak olanlar, 

m)Fırınlarda üretilen ekmeğin dağıtımında görevli olan araçlar ve çalışanlar,

n) Kızılay koordinesinde kan ve plazma için randevusu olanlar,

   Belirtilen istisnalar dışındaki tüm vatandaşların evlerinde kalması esastır.